Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà hay còn gọi với tên gọi khác là bệnh sốt rét gà. Bệnh này được xếp vào danh sách các bệnh nguy hiểm ở gà. Đồng thời làm giảm sự phát triển và sinh sản của gà. Bệnh này xuất hiện ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Dịch bệnh ký sinh trùng phát triển mạnh mẽ theo mùa và trong môi trường có khí hậu ẩm ướt, nắng nóng. Ở nước ta, theo thống kê vào mùa nóng khoảng từ tháng 3 đến tháng 8 hàng năm, số lượng gà nhiễm bệnh ký sinh trùng đường máu rất nhiều. Hơn nữa bệnh này khó có thể giải quyết nhanh chóng và triệt để. Vì thế, bệnh sốt rét gà gây ra thiệt hại rất lớn cho các hộ gia đình và trang trại chăn nuôi gà. Trong bài viết này, Máy Ấp Trứng Tuyên Quang trình bày mức độ nguy hiểm cũng như cách phòng và điều trị bệnh trên đàn gà.
1. Mức độ nguy hiểm của bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà
Mức độ nguy hiểm
Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà có tỷ lệ lây lan và nhiễm bệnh thấp giữa các cá thể trong cùng một đàn. Tuy nhiên mức độ gây thiệt hại của nó được các chuyên gia nghiên cứu đánh giá là nguy hiểm. Mức độ tương đương với các bệnh truyền nhiễm thường gặp khác ở gà. Tỷ lệ gà bị chết khi nhiễm bệnh rất cao do khi mắc bệnh, hệ miễn dịch của gà bị suy yếu. Kết hợp với thiếu máu làm tăng khả năng nhiễm một số bệnh thứ phát nguy hiểm hơn dẫn đến tử vong cho gà.
Phạm vi lây bệnh rất rộng và có tính chất vùng. Việt Nam thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, mùa hè có thời tiết oi nóng, độ ẩm cao. Đặc biệt là các tỉnh phía Nam là môi trường phát triển rất thuận lợi cho bệnh phát triển thành dịch và thường diễn biến phức tạp. Chính vì khó có thể tiêu diệt được các vật chủ của ký sinh trùng gây bệnh và kiểm soát được sự phát triển của bệnh. Đây chính là loại bệnh mà bà con chăn nuôi phải luôn đề phòng và chữa trị kịp thời và triệt để. Khi xảy ra dịch bệnh sẽ gây ra thiệt hại nặng nề cho cả đàn gà và bà con nông dân.
Ước tính, tỷ lệ lây nhiễm bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà tương đối lớn khoảng 75% với những con gà nhỏ, chưa trưởng thành. Và khoảng 20% đến 30% đối với gà trưởng thành. Gà bị nhiễm bệnh, đặc biệt là gà đẻ sẽ giảm trọng lượng đáng kể. Khả năng đẻ trứng giảm xuống mức 25%, thấp hơn rất nhiều so với bình thường. Theo thống kê, với một đàn gà có số lượng khoảng 1000 con. Khi nhiễm bệnh sẽ khiến bà con chăn nuôi bị chịu thiệt hại lên đến 20 – 25 triệu đồng mỗi tháng.
Phân bố bệnh ký sinh trùng đường máu
Bệnh này có nguồn lây là các loài côn trùng, vật chủ hút máu truyền mầm bệnh cho gà. Chính vì vậy bệnh xuất hiện phổ biến ở hầu hết các quốc gia trên toàn thế giới. Đặc biệt là các quốc gia có điều kiện khí hậu nóng, ẩm phù hợp cho sự phát triển của các loài côn trùng hút máu. Các quốc gia Đông Nam Á với điều kiện khí hậu nhiệt đới nắng nóng, độ ẩm cao. Đồng thời có nhiều ao, hồ, kênh, rạch rất dễ lây nhiễm dịch bệnh này, trong đó có Việt Nam.
>> Xem thêm: Cách tiêm vắc xin cho gà đúng cách
2. Nguyên nhân gây bệnh ký sinh trùng đường máu
Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà (sốt rét gà) do một chủng loại đơn bào ký sinh trong máu có tên là Leucocytozoon-cauleri gây ra. Đây là một họ trùng roi thuộc bộ Haemosporia, ngành Protozoa. Theo thống kê, hiện nay đã có khoảng 67 loài Leucocytozoon gây bệnh cho hơn 100 loại gia cầm, thủy cầm và chim.
Thông qua các tuyến nước bọt của các vật chủ trung gian như muỗi, dĩn … là con đường truyền nhiễm của bệnh này. Đơn bào của ký sinh trùng truyền vào trong máu khi muỗi đốt, hút máu của gà hoặc các loài gia cầm khác. Đơn bào phát triển và trở thành ký sinh trùng trong hồng cầu máu. Ký sinh trùng có khả năng sinh sản vô tính. Chúng phá hủy hồng cầu và bạch cầu. Sau đó di chuyển qua các cơ quan nội tạng khác của gia cầm và gây ra nhiều triệu chứng nguy hiểm.
3. Triệu chứng bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà
Tùy thuộc vào chủng loại Leucocytozoon gây bệnh, số lượng ký sinh trùng sinh sản và sức khỏe của mỗi con gà mà thời gian ủ bệnh và tình trạng của bệnh sẽ khác nhau giữa các con gà. Thời gian ủ bệnh của gà thường trong khoảng 1 đến 2 tuần.
Các triệu chứng của gà khi bị nhiễm bệnh: Gà sốt cao, ít hoạt động, tình trạng mệt mỏi, ủ rũ. Gà bỏ ăn, màu gà nhợt nhạt và trở nên trắng bệch sau vài ngày. Gà hay bị mất thăng bằng, nhịp thở nhanh và xuất hiện tình trạng thiếu máu. Đồng thời gà bị tiêu chảy, phân có màu xanh lá cây. Gà có thể đi ngoài ra máu do đường ruột bị tổn thương nếu bệnh nặng. Một số con gà nhiễm bệnh còn có hiện tượng chảy máu ra miệng. Bà con cần đặc biệt lưu ý khi số lượng gà xuất hiện các triệu chứng tăng dần trong đàn gà.
4. Bệnh tích trên gà mắc bệnh ký sinh trùng đường máu
Xuất huyết thành vết chấm tròn trong các cơ quan nội tạng gà như buồng trứng, tuỵ, gan, thận,…
Xuất huyết bên ngoài với biểu hiện như: xuất hiện lấm tấm ở phần cơ ngực, chân, cơ đùi, cánh và dưới da của gà bệnh.
Máu gà nhiễm bệnh thường có hiện tượng loãng và rất khó đông, thậm chí là không đông lại được.
Gà xảy ra tình trạng xuất huyết, đọng máu trong phổi, tụ máu tại xoang bụng.
Khi ký sinh trùng phát triển, di chuyển qua các cơ quan nội tạng khác nhau còn gây ra hiện tượng nội tạng biến dạng, sưng ro, mủn nát và dễ vỡ…
5. Chẩn đoán bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà
– Bà con có thể đưa ra chuẩn đoán ban đầu bằng cách quan sát gà bị nhiễm bệnh: gà mệt mỏi, ăn không tiêu, đi ngoài ra phân có màu xanh, sốt cao. Gà đẻ ít trứng hơn so với bình thường.
– Dựa vào điều kiện khí hậu, đặc điểm thời tiết và độ tuổi của gà. Gà khoảng 35 ngày tuổi trở lên thường bị nhiễm bệnh hơn các độ tuổi khác. Bà con cần đặc biệt lưu ý vào những tháng có thời tiết nắng nóng, oi bức, độ ẩm cao nhiều muỗi, dĩn.
– Bà con có thể căn cứ vào tình trạng bệnh tích điển hình như gà bị chảy máu ở mồm và mũi; cơ ức bị khô cứng, loang màu nhạt,…máu loãng, không đông …
6. Các biện pháp phòng bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà
– Bệnh bị lây qua gà thông qua hoạt động hút máu của muỗi dĩn. Phải luôn vệ sinh sạch sẽ chuồng trại và môi trường chăn nuôi xung quanh. Thường xuyên phun thuốc diệt côn trùng, ngăn để muỗi phát triển và sinh sản tại những nơi ao tù, nước đọng.
– Bà con cần chú ý quan sát tình trạng sức khỏe của đàn gà. Có biện pháp chăm sóc hợp lý, tăng cường sức khỏe.
– Thường xuyên bổ sung đầy đủ các chất cần thiết để nâng cao sức đề kháng cho đàn gà. Sử dụng các thuốc trợ sức, trợ lực như vitamin A, vitamin K, thuốc bổ, men tiêu hóa trong khẩu phần ăn của đàn gà.
– Hòa 1ml SORBITOL HOẶC LIVERCIN trong 1 lít nước cho đàn gà uống hàng ngày giúp tăng cường chức năng của gan, thận và giải độc.
– Cho gà ăn đủ chất và lượng. Nên đa dạng các loại nguyên liệu, giúp gà hấp thu đủ chất và tiêu hoá dễ dàng, cải thiện hệ miễn dịch.
– Chú ý quan sát thường xuyên tình trạng của đàn gà nhằm phát hiện, xử lý kịp thời. Hạn chế tình trạng lây nhiễm bệnh dịch trên diện rộng.
7. Phương pháp điều trị bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà
Khi điều trị bệnh cần sử dụng thuốc đặc trị, cần có các thành phần như Sulfamonothiazine, Sulfadimethoxin, Rigecocin. Liều lượng khi sử dụng khoảng 1gr pha với 2 lít nước. Cho gà uống từ 5 đến 7 ngày liên tục.
Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà là một bệnh nguy hiểm, rất khó kiểm soát dù mức độ lây lan thấp. Chính vì vậy, bệnh dịch này gây ra nhiều thiệt hại cho cả đàn gà và bà con chăn nuôi. Để đảm bảo sức khỏe, năng suất cho cả đàn gà, tăng hiệu quả kinh tế. Bà con chăn nuôi cần phải áp dụng những biện pháp phòng trị bệnh hiệu quả. Sát khuẩn định kỳ và đàn gà thường xuyên được kiểm tra sức khoẻ. Cần cách ly gà bị nhiễm bệnh để tránh làm bùng phát, lây lan dịch trên diện rộng.
Khi thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng bệnh giúp hạn chế các tác động tiêu cực của bệnh dịch. Đồng thời còn giúp phòng chống, giải quyết một số dịch bệnh truyền nhiễm, nguy hiểm khác ở gà và các loài gia cầm.
Chúng tôi rất quan tâm đến trải nghiệm của bà con – và rất muốn nghe thêm về suy nghĩ và kinh nghiệm của bà con. Bà con hãy đăng chúng trong phần bình luận dưới đây hoặc tham gia thảo luận tại Fanpage của Máy Ấp Trứng Tuyên Quang.
Các bài viết cùng chuyên mục:
- Cách Nuôi Gà Con 1 Tháng Tuổi: Bí Quyết Chăm Sóc Hiệu Quả
- Bí Quyết Nuôi Gà Con Khỏe Mạnh Theo Dân Gian
- Hướng Dẫn Cách Chữa Gà Bị Khò Khè Bằng Tỏi
- Cách Chăm Sóc Gà Vào Mùa Đông Hiệu Quả
- Chăm Sóc Gà Đá Trong Mùa Lạnh: Cách Giữ Ấm, Chống Bệnh Cho Gà
- Chế Độ Nuôi Gà Đá Hay, Đá Khoẻ Cân Mọi Trận Đấu
- Cách Chọn Giống Gà H’Mông: Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Người Nuôi
- Kỹ Thuật Nuôi Gà H’Mông Đơn Giản Nhưng Mang Lại Kết Quả Bất Ngờ
- Kỹ Thuật Nuôi Gà Hậu Bị: Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Người Chăn Nuôi
- Kỹ Thuật Nuôi Gà Giò Thành Công: Tiết Kiệm Chi Phí, Tăng Sản Lượng